Św. Henryk z Uppsali

.

Święty biskup i męczennik (zm. ok. 1156r.)

Znany również pod imieniem: Henryk z Finlandii, Henryk ze Szwecji.

Urodził się w Anglii, przebywał w Rzymie i stamtąd został wysłany, aby ewangelizował Skandynawów, podróżując razem z papieskim legatem Mikołajem kardynałem Breaksper, przyszłym papieżem Adrianem IV. W 1148 roku Henryk został mianowany przez kardynała biskupem Uppsali. Zapoczątkował budowę katedry w tym mieście, a dokończył ją święty król Eryk IX. Razem pracowali nad umocnieniem wiary katolickiej w Szwecji. Św. Henryk towarzyszył mu w krucjacie przeciw pogańskim Finom
w 1154 roku. Święty został w Finlandii, by tam szerzyć wiarę - sprowadził misjonarzy i budował kościoły.

Sceny z krucjaty św. Henryka i św. Eryka przeciw Finom

Sarkofag św. Henryka z kościoła w Nousiainen, XV w.

Biskup został zamordowany przez żołnierza fińskiego imieniem Lalli, którego wcześniej obłożył karą kościelną za morderstwo, jakiego tamten się dopuścił. Niektóre źródła podają, że Lalli obciął biskupowi palec z pierścieniem, nie mogąc go zdjąć.

C.A. Ekman, akwarela, 1854r.

Ciało zamordowanego biskupa złożono najpierw w kościele w Nousis (Nousiainen), gdzie wystawiono kościół ku jego czci. Dnia 18 czerwca 1300 roku duża część relikwii została przeniesiona do Abo (Turku), gdzie kapituła katedry wzięła sobie za herb palec biskupa z pierścieniem.

 
W XVI w. jego grób zburzyli heretycy. W 1720 roku na rozkaz cara Piotra I relikwie
z Abo zabrał do Rosji feldmarszałek Michał Golicyn i tam ślad po nich zaginął.

Papież Adrian IV zezwolił na kult publiczny w 1158 roku. W Polsce kult świętego biskupa Uppsali  zapoczątkował król Zygmunt III Waza.
 
Patron:
Finlandii. Wzywany w czasie sztormów.

Ikonografia:
Przedstawiany w stroju biskupim podczas Mszy z młodym królem Erykiem, biskup zabijany siekierą, depczący swojego mordercę.

Św. Henryk z biskupem Konradem Bitzem

Mszał z Abo, 1488r.

Na ilustracji z Mszału u stóp św. Henryka leży jego zabójca Lalli. Jak głosi jedna z legend, gdy po zabiciu biskupa jego zabójca założył jego czapkę - natychmiast wyłysiał.
.